Sau chiến thắng mùa xuân Kỷ Dậu, vua Quang Trung nỗ lực xây dựng đất nước. Dù chỉ tại vị có 4 năm ngắn ngủi, nhưng vua đã chứng tỏ ngài không phải chỉ là một nhà quân sự lỗi lạc nhất trong lịch sử mà còn là một nhà chính trị xuất sắc nhất, với hùng tâm mở một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt.
Về chính trị, ngài chia đổi Thăng Long thành Bắc thành, chia miền Trung châu Bắc hà thành 7 trấn là: Sơn Nam Thượng, Sơn Nam Hạ, Sơn Tây, Kinh Bắc, Hải Dương, Phụng Thiên, Thanh Hóa ngoại. Miền sơn cuớc chia thành 7 trấn: Lạng Sơn, Hưng Hóa, Thái Nguyên, Yên Quảng, Lạng Sơn, Cao Bằng và Tuyên Quang. Ngài tính dời đô từ Phú xuân ra Nghệ an và nhờ La Sơn phu tử xây kinh đô ở đây gọi là Phượng Hoàng Trung Ðô. Ngài chấn chỉnh lại thuế khóa, khuyến khích việc gia tăng sản xuất. Ðến năm Quang Trung thứ tư, đời sống của người dân mười phần khổ cực trước đây đã bớt đến năm sáu. Ngài đã tích cực kêu gọi nhân tài Bắc hà ra giúp nước. Ðối với La Sơn phu tử, ngài không đích thân đến cầu, nhưng mấy bận viết thư với những lời lẽ chí thành, và cuối cùng nhà Nho tên tuổi đứng đầu đất Bắc này đã nhận lời đứng xây Phượng Hoàng Trung Ðô cho ngài.
Về văn hóa, ngài cho mở trường học khắp các thôn xã. Những nơi nào không thể mở trường học thì mượn đình chùa làm nơi dạy dỗ. Vua Quang Trung là ông vua Việt nam đầu tiên đã có sáng kiến áp dụng một nền giáo dục phổ thông cho dân chúng. Và ngài cũng là vị vua đầu tiên đã thực hiện một cuộc cách mạng dân tộc là dùng chữ Nôm trong tất cả các chiếu biểu, văn thư hành chánh. Giám mục Bá Ða Lộc đã ra sức giúp Nguyễn Phúc Ánh để mong được tự do truyền đạo sau này, thì những nhà truyền giáo và giáo dân dưới thời nhà Nguyễn sau này bị nạn “Sát Tả” bức hại đến khủng khiếp, nhưng dưới thời Quang Trung, thì nhà vua đã thực hiện một nền bình đẳng và tự do tôn giáo. Những nhà truyền giáo ở đất Bắc trong thời Quang Trung như giáo sĩ Le Roy trong thư gửi cho Bladin ngày 18-7-1793, đã không hết lời khen ngợi sự tiến bộ trong công việc truyền đạo dưới chế độ Tây Sơn.
Về quân sự, quân lực Tây Sơn gồm 5 quân căn bản là: Tiền, Hậu, Trung, Tả, Hữu và những đội quân đặc biệt dùng như lực lượng trừ bị là: Tả bật, Hữu bật, Ngũ chế, Kiến thành, Thiên cán, Thiên trường, Thiên sánh, Hổ bôn, Hổ hầu, Thị Lân, Thị Loan. Ở các phủ huyện, có quân đội địa phương gồm có Ðạo, Cơ, Ðội. Quân chủ lực của Tây Sơn bấy giờ cứ 5 người mới có một cây súng trường, nhưng thiện dụng hỏa hổ, và gan dạ phi thường. Vì chuẩn bị đánh nhau với nhà Thanh sau này, ngài thu đố đồng trong nước để đúc đồ binh khí.
Về ngoại giao, thời đại Quang Trung là thời đại ngoại giao vàng son nhất lịch sử chúng ta. Từ xưa chưa có một vị vua nào tỏ vẻ lấn áp Trung hoa như vua Quang Trung. Trước hết, ngài đã không chịu thân hành đi đón sắc phong của vua Càn Long, hủy bỏ tục cống người vàng hằng năm cho Tàu để đền mạng Liễu Thăng đã có kể từ thời vua Lê Thái tổ. Và cuối cùng cử sứ bộ sang Tàu đòi hai hai tỉnh Quảng Ðông và Quảng Tây, cũng như xin cưới công chúa nhà Thanh. Ðòi hỏi của vua Quang Trung đúng là sự khiêu khích đối với Càn Long, là một ông vua cao ngạo và anh minh vào bậc nhất đời nhà Thanh. Tuy nhiên, khiếp uy Quang Trung, Càn Long đã phải chấp nhận để tỉnh Quảng Tây cho vua đóng đô và chọn ngày đưa công chúa Thanh qua Việt nam.
Ðau đớn thay, trong khi nhà Thanh chuẩn bị đáp ứng những đòi hỏi của Việt nam thì vua Quang Trung lại sớm ra đi. Vũ Văn Dũng cầm đầu phái bộ ở Bắc kinh lúc bấy giờ khi nghe tin vua mất đã ngã ra chết giấc, và sau đó có làm bài thơ khóc vua như sau:
Bố y phấn tích ngũ niên trung
Kim cổ thi vi sự bất đồng
Thiên vị ngô hoàng tăng nhất kỷ
Bất ư Ðường, Tống thuyết anh hùng
Anh Hợp dịch:
Năm năm dấy nghiệp tự thôn nông
Thời trước, thời sau khó sánh cùng
Trời để vua ta thêm chục tuổi
Anh hào Ðường, Tống hết khoe hùng.
Lịch sử không thể nói hết những nét phi thường của vua Quang Trung. Ngài là một vị tướng bách thắng. từ lúc cầm quân đánh Phú yên cho đến lúc mất chưa bao giờ biết nếm mùi thất bại. Ngài là một nhà chính trị tài ba chứng tỏ sau bốn năm xây dựng Bắc hà qua các chính sách kinh tế, văn hóa, giáo dục. Nhưng tình hình Nam kỳ, cũng như chính sách của nhà Tây Sơn đối với Mãn Thanh lúc bấy giờ, đã có hai quan điểm khác nhau đối với tương lai của Việt nam nếu ngài còn sống thêm một kỷ nữa.
Quan điểm thứ nhất cho rằng, với tài năng phi thường của vua Quang Trung, ngài còn sống thêm lãnh thổ Việt nam đã thay đổi, tình hình chính trị ở Á châu cũng hoàn toàn thay đổi bộ mặt và vua Quang Trung có thêm cơ hội để chứng tỏ thêm sự phi thường tột bực của ngài. Quan điểm thứ hai đặt ra nhiều nghi ngờ là có thể nhà Tây Sơn lưỡng đầu thọ địch và tình trạng cũng khó biết đi về đâu.
Trong lúc Quang Trung cả phá quân Thanh, thì lúc bấy giờ ở miền Nam, Nguyễn Phúc Ánh tấn công thành Gia định, và trong khi ở Thăng long vua Quang Trung bắt tay bình định đất Bắc, thì cũng trong mùa xuân Kỷ Dậu (1789), Phúc Ánh đánh bại Phạm Văn Tham, và chiếm trọn đất Nam kỳ.
Từ năm 1789 đến năm 1792, trong khi ở Bắc vua Quang Trung củng cố lực lượng để chuẩn bị đánh Tàu thì ở trong Nam, Nguyễn Phúc Ánh cũng tích cực xây dựng lực lượng để tiến ra Trung. Trong khi Quang Trung chuẩn bị mười năm để đánh Tàu, thì ở trong Nam, Nguyễn Phúc Ánh cũng dự định một thời gian 13 năm để Bắc phạt.
Ðầu năm 1789, Nguyễn Phúc Ánh chiếm Gia định thì trong năm đó, Hoàng tử Cảnh và Giám mục Bá Ða Lộc trở về, mang theo khoảng 300 tay phiêu lưu người Pháp, tàu chiến và dụng cụ quân sự. Những người Pháp góp công rất lớn cho Nguyễn Ánh có nhiều người được phong tước hầu như Jean Marie Dayot chỉ huy tàu Nhị Chích là Trí Lược hầu, Julien Girard được phong là Long Hưng hầu, Guillaume Gouilloux được phong là Oai Dũng hầu, De Forcant lấy tên Việt là Nguyễn Văn Lăng được phong là Lăng Ðức hầu, Jean Baptist Chaigneau lấy tên Việt là Nguyễn Văn Thắng được phong là Toàn Thắng hầu. Với sự giúp đỡ của những người Pháp do Giám mục Bá Ða Lộc mang tới, Nguyễn Phúc Ánh xây dựng lực lượng quân sự, huấn luyện binh sĩ theo kỹ thuật Âu châu, đóng thêm tàu chiến, xây dựng thành trì. Olivier Puymanuel là người đã xây dựng thành Gia định, và nhất là sau này đã xây thành Diên khánh kiên cố, nhờ đó mà Hoàng tử Cảnh có thể chịu nổi sức tấn công của Trần Quang Diệu. Trong số người Pháp giúp chúa Nguyễn, Théodore Lebrun và Olivier đã trở thành hai nhà ngoại giao. Họ đã đi sang Macao, Manila, Nam dương, Tân gia ba mua thêm súng ống đạn dược cho Gia định. Chỉ trong năm 1791, Nguyễn Phúc Ánh đã mua của một thương gia Bồ Ðào Nha một vạn súng điểu thương, 2000 cỗ súng gang (mỗi cỗ nặng 100 cân Anh), 2000 viên đạn nổ lớn (mỗi viên đường kính 10 tấc). Ðại bác của Nguyễn Phúc Ánh lúc bấy giờ tân tiến hơn đại bác của Tây Sơn rất nhiều, súng được đặt lên xe đẩy, bắn xa và chính xác hơn. Nguyễn Phúc Ánh cũng đã tích cực phát triển hải quân, lập xưởng thủy sư từ bờ sông Tân bình đến bờ sông Bình Trị dài trên 3 dặm lo việc đóng tàu.
Chỉ trong 2 năm xây dựng sức mạnh ở Nam kỳ, năm 1790, Nguyễn Phúc Ánh đã bắt đầu thử lửa với Tây Sơn. Tháng 4 năm này, Nguyễn Phúc Ánh sai Lê Văn Quân, Nguyễn Văn Thành, Võ Tánh đem quân đánh Phan rí, Bình thuận. Dù chiếm được hai nơi này, nhưng khi Tây sơn đem binh vào tái chiếm, Lê Văn Quân không giữ được, sau xấu hổ tự tử. Cuộc ra quân năm 1790 của Nguyễn Ánh, dù thua trận nhưng cũng chứng tỏ miền Nam không còn chỉ là nơi mong lo thế tự phòng.
Vào năm Nhâm Tý, Nguyễn Phúc Ánh và chư tướng đã bàn kế hoạch tấn công Tây Sơn, là hàng năm cứ vào mùa gió nồm, mang quân ra quấy phá. Tháng 6 năm 1792, một tháng trước khi vua Quang Trung mất, Nguyễn Phúc Ánh đã mang một lực lượng hải quân hùng hậu ra tấn công Thị nại. Cuộc tấn công của quân Nam vào cửa Thị nại gồm đủ mặt các tướng cừ khôi của hải quân Nam kỳ: Nguyễn Văn Trương, Nguyễn Văn Thành, Dayot, Vannier, De Redon, D’Auray, Olivier de Carpentras.
Cuộc tấn công Thị Nại của quân Nam đã thành công rất dễ dàng. Chỉ trong giây lát, thuyền Nam quân đã xông hết vào quân cảng, đốt sạch doanh trại, thuyền bè Tây Sơn, chỉ để lại 5 chiến hạm và 20 chiếc thuyền có tay chèo, thu làm chiến lợi phẩm. Trận thủy chiến Thị nại năm 1792, nhiều tướng lãnh nhà Nguyễn cũng như các sĩ quan Pháp về sau cho rằng, nếu Nguyễn vương không có tâm trạng còn quá e sợ quân Tây Sơn, lúc bấy giờ đổ bộ lên Qui nhơn, thì trong lúc bất ngờ đó có thể chiếm được thành này và bắt được vua Thái Ðức.
Sự thành công của chiến trận Thị nại trong tháng 6-1792 của quân Nam đã chứng tỏ họ đã gây được sự lo âu cho Quang Trung. Khi sắp mất, ngài đã phải căn dặn Trần Quang Diệu: “Ta mở mang bờ cõi khai thác đất đai, có cả cõi Nam này. Nay đau ốm tất không dậy được. Thái tử tư chất hơi cao, nhưng tuổi còn nhỏ. Ngoài có quân Gia định Nguyễn Ánh là quốc thù, mà Thái Ðức thì tuổi già ham dật lạc, cầu yên tạm bợ, không toan tính cái lo về sau. Khi ta chết rồi trong một tháng phải lo chôn cất, việc tang làm lạo thạo mà thôi. Lũ ngươi nên hợp sức giúp thái tử sớm thiên về Vĩnh đô để khống chế thiên hạ. Bằng chẳng, quân Gia định kéo đến thì các ngươi không có chỗ chôn đâu.” (Quang Trung Nguyễn Huệ, Bùi Tiên Khôi) Lời dặn của vua Quang Trung đã không được tướng tá Tây Sơn tuân theo, lại đưa đến những cuộc tranh giành quyền lực khuynh loát lẫn nhau.
Việc Võ Văn Dũng giết Ngô Văn Sở, Bùi Ðắc Tuyên đã làm cho Trần quang Diệu phải rút quân đang vây Diên khánh và Lê Trung trong lúc đuổi quân Nam của Nguyễn Hoàng Ðức đến tận Bà rịa cũng phải rút lui đã bỏ mất cái thế của Tây Sơn trong năm 1795. Kế đó Cảnh Thịnh đã để cây cột chống trời của Tây sơn là Trần Quang Diệu ngồi chơi xơi nước một thời gian dài. Rồi đến năm 1798, vua Cảnh Thịnh nghe lời dèm siểm giết mất Lê Trung, làm rể Lê Trung là Lê Chất phải hàng Gia định, và sau đó là Nguyễn văn Huấn lại bị lời dèm siểm của Hồ Công Diệu để bị tử hình, Cảnh Thịnh đã tự chặt mất tay chân của mình, làm nhân tâm ly tán đem thêm cơ hội thành công cho chúa Nguyễn.
Không ai không đồng ý là sau khi vua Quang Trung mất, ông có một thái tử lớn tuổi, không chỉ mới lên 10 như Nguyễn Quang Toản, nội bộ Tây Sơn ổn định, thì chúa Nguyễn cũng không dễ thống nhất đất nước vào năm 1801 mà so với sức mạnh của hai bên thời bấy giờ, có thể tình trạng Nam – Bắc sẽ kéo dài rất lâu.
Lịch sử cũng đồng ý với tài điều binh khiển tướng thần sầu khấp qủy của vua Quang Trung, nếu ngài không mất sớm Nguyễn Phúc Ánh dù có mua được bao nhiêu chiến cụ tối tân của Âu châu cũng không thể ngóc đầu lên nổi.
Chiến lược của Nguyễn Phúc Ánh đối với Tây Sơn không phải chỉ mong ở sự trang bị cho quân đội bằng vũ khí Tây phương mà vận dụng những quốc gia lân bang tiếp tay cho mình. Suốt quá trình “phục quốc” của Nguyễn Phúc Ánh là cầu viện ngoại bang. Liên minh Nguyễn Phúc Ánh và Xiêm La là một liên minh rất chặt chẽ. Một thứ thế ỷ dốc để dựa vào nhau. Năm Quý Sửu 1793, trong lúc Nguyễn vương đánh Qui nhơn, vua Xiêm và đại tướng Chất Tri đã đem 5 vạn quân xuống Nam vang, 500 chiến thuyền đến Hà tiên, sai sứ giả mang thư đến Nguyễn Phúc Ánh cho biết sẵn sàng theo quân Gia định bắc chinh. vì chúa Nguyễn lúc bấy giờ đã rút quân về nên quân Xiêm La mới rút về nước. Trong năm 1794, Xiêm La đã hẹn ngày cùng chúa Nguyễn cất quân đánh Phú xuân, quân Xiêm sẽ đi đường bộ đánh mặt sau của Phú xuân, còn quân Nguyễn thì đánh mặt trước. Tháng 12-1794, Phúc Ánh đã sai sứ sang Xiêm dục động binh, nhưng vì bấy giờ xiêm bị Miến xâm lăng nên lại phải nhờ chúa Nguyễn giúp đỡ. Chúa sai Nguyễn Huỳnh Ðức, Nguyễn Văn Trương đem quân giúp cho Xiêm.
Liên minh để tấn công Tây Sơn không phải chỉ có Xiêm La, mà cả Chân Lạp và Lào. Trong năm 1791, vì Ai Lao không chịu tiến cống, vua Quang Trung đã sai Trần Quang Diệu đem quân sang Vạn Tượng, thu hết tài vật của Vạn Tượng đem về, nên Vạn tượng đã thù Tây Sơn và sau này Vạn tượng đã đem binh đánh Nghệ an, giúp Nguyễn Phúc Ánh.
Nguyễn Phúc Ánh trong nỗ lực đánh bại Tây Sơn đã không phải chỉ nhò sự giúp đỡ của người Pháp, liên kết với Xiêm La, chân Lạp, Ai Lao, mà đối với nhà Mãn Thanh cũng đã coi như một nơi có thể nhờ cậy. Trong thời gian quân Thanh xuống Bắc hà, Gia Ðịnh phái Phan Văn Trọng và Lâm Ðề mang 50 vạn cân gạo ra Bắc để tiếp quân lương cho Mãn Thanh, và dâng thơ cho Tôn Sĩ Nghị, nhưng thuyền đi đường bị gió bão đánh đắm.
Hy vọng đối với Mãn Thanh của chúa Nguyễn tiêu tan khi 20 vạn quân Thanh bị đánh tan trong 7 ngày, và sau đó vua Càn Long lại sắc phong cho vua Quang Trung. Tuy nhiên, Gia Ðịnh vẫn đặt hy vọng này. Sớ của Nguyễn Văn Thành và Ðặng Trần Thường dâng lên chúa Nguyễn đã nói lên điều này: “Hiện ta với Tây Sơn đối địch, không thể không dùng ngoại giao để cầu viện. Nhà Thanh từ khi bị Tây Sơn đánh bại, chắc cũng căm hờn để chờ cơ hội. Nay vua Gia Khánh nối ngôi, buổi đầu đang hăng hái, không phải cái khí tượng đời Càn Long nữa. Nhà Thanh vốn lo giặc biển chưa có cách khống chế, đã bảo Tây Sơn tìm bắt, nhưng nó lơ đi. Vậy nhà Thanh không chỉ giận giặc biển mà giận đến Tây Sơn nữa. Vả lại, nam bắc xa xôi, nhà Thanh tưởng đâu Tây Sơn đã chiếm cả bờ cõi Nam Việt, không ai đối đãi nổi, nên vẫn chưa định ngày xuất quân, hoặc giả đó là một cớ. Từ khi quân ta thắng trận ở Ðà nẵng, bắt được nhiều tàu giặc ô biển. Bọn thần đề nghị soạn một bài biểu, lấy mấy thuyền tàu ô đem dâng, ắt vua Thanh phải khen, nhận. Nếu nhân đó đến được chầu tận nơi, thì ta sẽ biện bạch phải trái. Một là nói rõ Tây Sơn xưng thần ở Trung quốc mà xưng đế ở ngoài, đập vào chỗ kỵ của họ mà gây hiềm khích…”
Trong năm 1798, quân Nguyễn so với Tây Sơn cũng không còn sút kém, thế nhưng họ vẫn muốn được liên kết với nhà Thanh để hai mặt đánh Tây Sơn. Ðiều này làm nhiều người cho rằng, nếu vua Quang Trung còn, cuộc chiến giữa Tây Sơn và Mãn Thanh xảy ra, quân chúa Nguyễn sẽ đánh đàng trong, quân Thanh đánh mặt Bắc, hải quân nhà Thanh và chúa Nguyễn tấn công mặt đông, liên quân Xiêm La – Chân Lạp – Vạn Tượng đánh phía tây sẽ dồn Tây Sơn vào thế bốn bề thọ địch, thì chưa có thể dám kết luận vua Quang Trung sẽ có thể phá vỡ thế tấn công đó.
Sự việc hẳn không thể như vậy. Theo một tài liệu của giáo sĩ Cadière thì giáo sĩ Le Labousse đã có viết: “Vào tháng 2 năm 1792, trước ngày chúng tôi rời bỏ các con chiên và cũng để tránh kẻ địch, họ kéo tới vài chục ngàn quân do đường Lào và đàng hoàng tiến vào Cao Miên. Người Miên cũng tính theo họ, mà về phần Nguyễn Huệ sẽ cùng hải quân ập vào các cửa bể miền Nam để chặn đường rút lui của chúa Nguyễn. Nếu dự định này được thi hành, thì nhà vua cùng chúng tôi chỉ chờ chết. Nhưng nhờ ơn trên, việc này không thấy thi hành nên chúng tôi thoát được cơn giông tố nguy hiểm ấy, hoặc do Tây Sơn e ngại các chiến hạm của người Âu châu đang đóng đầy các cửa sông Sài Côn do việc buôn bán, hoặc vì hai đạo quân của vua Xiêm La cho qua đã ngăn chúng lại ở Cao Mên”. Lá thư của Le Labousse và lời trối trăn của vua với Trần Quang Diệu trước phút lâm chung, cho thấy vua Quang Trung không thể là một người không chuẩn bị để khi có can qua với Thanh đình, thì quân Tây Sơn phải đương cự cùng lúc bốn mặt giáp công hay lưỡng bề thọ địch.
Sau khi thắng Mãn Thanh, Ngô Thì Nhậm đã thảo một bức thư nhờ Thang Hùng Nghiệp, tổng đốc Quảng Tây dâng lên vua Càn Long lời lẽ vô cùng nhún nhường:
“…Tôi là Nguyễn Quang Bình ở khuất nẻo bên An nam, bấy lâu vẫn được tắm gội trong thánh giáo…
Tôi ở hẻo lánh tận tít chân trời, đường sá xa xôi, núi sông cách trở, chẳng hay việc đó có hẳn do ý hoàng đế sai làm hay do Tôn Sĩ Nghị vì một người đàn bà xui khiến, rồi mang kiêu hãnh lập công ở biên thùy để hòng kiếm lợi lớn?
Hay tin có binh mã thượng quốc ra khỏi cửa ải, tôi nghĩ: tấc lòng sợ mạng trời, phục nước lớn của mình bấy lâu nay đã bị kẻ khổn thần ngăn trở mà cái cớ Duy Kỳ trốn bỏ nước kia lại bị che lấp không thông đạt lên được, sau này mối binh tranh hùng xảy ra thì tai hại xảy ra không phải là ít!
…châu chấu đá xe, tôi thật lòng không dám, song cửa vua xa cách muôn dặm, hễ tôi nhúc nhích điều gì thì bị kẻ khổn thần hiếp đáp không sao chịu nổi, nhưng hình tích mới dường như chống cự…
… Nép nghĩ Hoàng đế là bậc theo ý trời ban nghị hoà, làm cho cành khô được xanh tươi, cây kiệt lại nẩy nở. Xin ngài lựa theo tự nhiên, thứ cho cái tội đón đánh Sĩ Nghị, và xét cho tấc thành mấy phen đã đi gõ cửa ải…”
(Hoa Bằng, Quang Trung Nguyễn Huệ)
Lá thư của vua Quang Trung gởi vua Càn Long nói trên cho thấy vua Quang Trung rất biết người biết mình, biết chưa đủ sức chống lại đợt trả thù định huy động đến năm chục vạn binh 9 tỉnh miền Nam của Mãn Thanh, phải nhún nhường qua ải.
Sau khi Càn Long hủy bỏ quyết định huy động quân dân 9 tỉnh miền Nam Trung quốc Nam chinh, thì vua Quang Trung mới bắt đầu chứng tỏ sự độc lập của mình. Những gì nhà vua làm sau đó, đều có tính toán vì thăm dò được phản ứng của triều đình nhà Mãn. Vì thế, những đòi hỏi của vua Quang Trung như đòi Lưỡng Quảng, thì cũng gần như được thoả mãn một nửa. Vua Quang Trung có thể nuôi hùng tâm sẽ tấn công nước Tàu, vì Nữ Chân cũng là một nước nhỏ mà có thể vào làm vua Trung quốc. Và hơn nữa, bấy giờ những nghĩa sĩ Trung quốc, nhất là miền Nam Trung hoa đã có những phong trào kháng Thanh nổi lên rất mạnh.
Theo dự trù phải 10 năm, vua Quang Trung mới có thể thực hiện giấc mộng vĩ đại của mình. Tình trạng bang giao giữa hai nước cho đến năm 1792, coi như vẫn hoàn toàn thuận lợi cho Tây Sơn. Nếu ông còn sống, thu nạp công chúa con vua Càn Long, thì áp lực mặt Bắc lại có thể vì đó mà không còn phải lo lắng nữa, nếu như Quang Trung không khiêu khích thêm, và buộc Mãn Thanh phải phản ứng.
Hẳn vua Quang Trung sẽ không khiêu khích Bắc Kinh khi sứ bộ Võ Văn Dũng đã đạt những đòi hỏi. Và năm 1792, sau khi Thị nại bị tấn công là lúc Quang Trung chuẩn bị diệt mối lo nằm sau lưng. Lá thư của Le Labousse, sự lo âu của Nguyễn Phúc Ánh bày tỏ với sứ thần Xiêm La: “Rất có thể Huệ đem quân vượt qua đường Lào và Cao Mên để đánh miền Nam, thủy quân của Huệ cũng sẽ lần theo hải đạo đến Côn Lôn và hoạt động tại Xiêm La, Hà tiên, tới chiếm đóng Long xuyên, Kiên giang rồi hợp với bộ binh ở Sài Côn…” và cũng như mối lo của ngài bày tỏ với Trần Quang Diệu lúc lâm chung, cho thấy Quang Trung không khinh thường lực lượng Gia Ðịnh. Như vậy, nếu có thực hiện cuộc Bắc phạt đánh nhà Thanh, ngài phải diệt gọn lực lượng của Nguyễn Phúc Ánh trước đã. Diệt xong Nguyễn Phúc Ánh, những nước như Xiêm La, Cao Miên, Vạn Tượng không còn là mối lo đối với Tây Sơn, mà biết đâu họ lại là những nước lại xoay sang liên kết với Việt nam để ngó lên miền Bắc.
Ngài đã mất sớm. Khổng Minh mất, Tư Mã Ý được thời đắc chí là tình trạng bấy giờ. Ngài mất đất nước ta đã mất một cơ hội. Nước Tàu sau khi Càn Long mất đã đi vào con đường suy thoái. Một nước Việt dù nhỏ, nhưng có một nhà vua hùng tài đại lược như vua Quang Trung, vận nước đã xoay chuyển những bước xoay khó mà tưởng tượng.
Quang Trung mất trong năm 1792 là cơ may, là thời trời cho Nguyễn Phúc Ánh, và có lẽ cũng là vận mệnh bắt dân Việt nam phải chịu 80 năm đô hộ… Dân tộc phải chịu đựng đau buồn, không thể sánh vai cùng các nước Á châu, mà trước đây so với Việt nam họ còn lạc hậu hơn nhiều.
HUỆ VŨ
Neu ngai con thi thang Tau chang so xanh mat ra ay chu, me tien su no, thoi do may thang thuy quan Man Thanh thay tau cua Tay Son chay vai ca dai ra khong dam ben mang den gan, vi thuy quan TS co soong ong dan duoc rat hoanh trang, chi can khai hoa mot phat thi thuy quan Tau chi con nuoc lam moi cho ha ba
Dung, vua Quang Trung mat di. Doi voi Viet toc la mot mat mat dau don. Nhu bai viet noi do la so menh troi bat dan ta phai chiu nhu the. Nhung khong phai vi the ma nuoi tiec, buon ba. Hy vong trong tuong lai nuoc ta co the sinh ra nhung vi lanh dao moi , co du hung tai dai luoc de hoan thanh uoc nguyen con dang do, dua nuoc ta thanh sieu cuong. Va toi tin chac chan no se thanh su thuc.
Quang trung hoàng đế vạn tuế…,chiếm cả thế giới
Bạn nói quá là ác miệng đi. Nước Việt đâu có hở chút là xâm chiếm như Tàu Khớ
Tôi thương vua Quang Trung lắm. Đọc lịch sử việt nam đến giai đoạn này tôi vô cùng ức chế là tại sao một con người có tài như vậy mà lại chết như thế. Quang Trung lúc đó đã thi hành chính sách duy tân như Nhật bản sau này làm vào năm 1868. Nếu Việt Nam mà duy tân được thì đó là một ngọn đèn sáng chói lọi nhất trong lịch sử Việt Nam và có lẽ Việt Nam bây giờ cũng là một trong các siêu cường trên thế giới. Cái chết của Quang Trung là nỗi đau mất mát lớn nhất không gì có thể bù đắp được cho dân tôc việt nam,,cho lịch sử việt nam. Tôi chỉ muốn giờ mà có cỗ máy thời gian, tôi sẽ quay về thời đó chữa khỏi bệnh cho nhà Vua để ngài tiếp tục sư mạng cho dân tộc Việt Nam, để tiêu diệt thằng chó Nguyễn Ánh ở trong Nam, để đánh tan quân Khựa ở phía bắc, đưa Việt Nam chở thanh Đế Chế Đại Viêt, tùng hoành khắp 5 châu 4 bể.
that tu hao khi la nguoi viet.neu lay laj quang dong quang tay thj mot bach viet moi se duoc hinh thanh
Nhầm to… Vua nhà Thanh hứa gả con gái cho vua Quang Trung. Lại hứa miễn cống phẩm hai năm, tặng vàng bạc cho Quang Trung. Nhưng vua Quang Trung có ý xâm lược Thanh. Thiết nghĩ chỉ một tỉnh của Trung Quốc, đất rộng người đông đã áp đảo nước Nam ta rồi. Tấn công chúng nó thì biết bao sinh linh Đại Việt phải chết. Vua Càn Long điên lên tàn sát người dân thì nước Nam, nhân dân bị đồ thán vô cùng. Vậy nên vua Quang Trung phải chết, đó là ý trời muốn bảo tồn nước Nam ta.
@OK
thế tộc mãn thanh cũng đâu có người đông thế mạnh. vẫn chiếm đc trung quốc đấy thôi.
THAT LA XOT XA . dau buon khi toi doc
Thật là một tổn thất to lớn của dân tộc Đại Việt.ước gì Hoàng Đế Quang Trung trị vì 100 Năm thì Quân Dân Đại Việt HP biết nhường nào.Hoàng Đế Quang Trung Vạn Tuế Vạn Vạn Tuế.
@OK
Kính thưa anh!
Một trong những sai lầm chiến lược lớn nhất Tướng Hanibal của Thành Cathage là đem quân đánh trực tiếp La mã. Như thế là sai về nguyên tắc, sẽ bị “hỡ sườn”, rất dễ mắt vào kế “Vây Ngụy cứu Triệu”. Không những thế, còn vướn phải một vấn đề lớn là “Lưỡng bại câu thương” – lợi cho kẻ thứ ba. Đó là chưa nói đến việc cai trị xứ mới chiếm. Chu Công có cách cai trị dân nhà Thương – Ân, người German có cách trị người La mã, Niccolo Machiavelly đã chỉ dạy về vấn đề cai trị xứ mới chiếm thế nào.
Xét về mặt bức tranh tổng thể của chiến lược, nhà Thanh lúc đó cũng giống như đế quốc La mã lúc cuối thời. Quan trọng là phải biết cách, giống như tổng chiến lược Thống nhất Trung hoa của Tần Thủy Hoàng, nghệ thuật cai trị của Chu Công, cách người Geman cai trị dân La mã, biết cả cái “Thuật trị quốc” của Niccolo Machiavelly. Áp dụng: “chặt hết vây cách mới đánh vào nội tâm”, “cắn từng miếng nhỏ”, “chặt đứt xương sống lưng”, và thế giữ xứ mới chiếm từ những tư tưởng như trên thì hoàn toàn có thể được!
Tất nhiên, đó là về mặt lý luận!
Trân trọng !
Hoc theo USA ….the best
tiec nhi , bon trung quoc mat day
Người tài thường chết sớm !
neu vua quang trung song duoc 5 nam nua thi man thanh la thuoc dia cua viet nam mat.ha
sao khong thay cac thue khoa duoi thoi quang trung zaj????????????
quang trung mà sống đô hộ được tàu thì có phải vớt vát lại phần nào nỗi nhục bắc thuộc 1000 năm ko.đáng tiếc cho dân nước việt quá
Theo suy đoán tưởng tượng về tâm linh của tôi:
“ÔNG TRỜI sợ vua Quang Trung sẽ trở thành Thành Cát Tư Hãn thứ 2 của lịch sữ nhân loại, thì nguy hiểm cho thế giới, nên ổng gọi Quang Trung về trời rồi….”
Mẹ nó, sao thằng trời cứ hay giúp mấy thằng tiểu nhân đê tiện(Nguyễn Ánh, thằng Tàu) không vậy????
Sao ông không cho Quang Trung sống thêm vài năm nữa…..
Tôi mong tương lai Người giáng trần để lãnh đạo đất nước đánh chết cha thằng Ba Tàu đệ tiện :)))))
Chuẩn rồi bạn ạ!Sự thực thì vua Quang Trung xứng đáng là vị vua toàn tài trong lịch sử Việt Nam.Sống thêm 10 năm nữa thì đừng nói biên giới Việt Nam bao gồm cả ba nước Đông Dương(trước khi ngài mất,Trần Quang Diệu đã hành quân tới sát biên giới Xiêm La,chuẩn bị phối hợp với Chân Lạp để cùng tiến sang Xiêm,vốn là kẻ thù của Vạn Tượng,Chân Lạp) mà dọc từ miền Băc tới sát sông Trường Giang sẽ là của Việt Nam.Trước đây nhà vua cũng từng hỏi với quần thần rằng khi xưa có ai đánh Tàu không?Ta sẽ đánh Tàu cho xem!Đủ thây được hoài bão của nhà vua.Đáng tiếc việc vẽ lại bản đồ Việt-Hoa không thành sự thực,lại để cho Nguyễn Ánh-người có “công” “thông nhất” đât nước bằng súng của Pháp nắm lây thời cơ bằng cái chết đột ngột của vua Quang Trung.Tiếc lắm thay!!Giờ đây một số nhà sử học cũng “nguy hiểm” chẳng kém khi xét công trạng của Nguyễn Ánh to hơn Nguyễn Huệ.Hỡi ôi,vị anh hùng trên trời có linh thiêng thì ngài hãy về đây với con cháu người Việt!
@OK:Anh bạn mấy tuổi rồi mà ăn nói ngô nghê nhỉ?Trời mà tốt thế thì đã “bảo vệ” một cách khôn ngoan hơn.Ví dụ nhé?Sao không cho Nguyễn Ánh,Lê Chiêu Thống chết trước khi kịp mang giặc vào nhà?Anh bạn biết giặc Xiêm và giặc Thanh giết biết bao nhiêu dân Việt không?
Còn việc đánh nhà Thanh là điều không thể hay Càn Long “điên tiết giết dân” là điều quá ấu trĩ!Trước đây Mãn Thanh chỉ là một bộ tộc còn Đại Minh là một nước lớn,nhưng nhờ biết tận dụng thời cơ,sách lược đúng đắn nên đã lấy được cả nước Trung Quốc rộng lớn.Cứ cho là không thể chiếm được Trung Quốc đi,khôi phục lại 2 tỉnh Quảng Đông,Quảng Tây từ thời Triệu Đà cho Việt Nam không tốt hơn sao?Cách tân đất nước để không bị các nước phương Tây xâm lược không tốt chắc?Ôi,ấu trĩ quá!
Anh bạn ạ, cả Mông Cổ và Mãn Thanh chiếm được Trung Quốc vì có sách lược đúng đắn Nhưng còn vì cái Trung Quốc mà họ chiếm lúc ấy đã đang vào thời kỳ suy vong. Tôi còn chưa nói đến yếu tố thời tiết đấy, quan đôi Đại Việt mà tiến lên Trung Nguyên thì chắc không qua nổi mùa đông
Hoàng đế Quang Trung cùng thời Napoleong, cùng có tư duy quân sự và cải cách khác thường
Cũng như Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm cùng thời với nhà tiên tri Notrdam
Quang Trung mất, Nước VIệt mất một cơ hội độc lập, trở nên văn minh, hùng cường .
Nguyễn Phúc Ánh một tên vua thấp hèn, tiểu nhân, xảo quyệt , bán nước cầu vinh, là một trong những nguyên nhân dẫn đến 100 năm thuộc địa và những cuộc chiến tương tàn sau này.
Ý trời… Tất cả là ý trời… Thời thế, thế thời… Mong sao cho một dân tộc hiền hòa mà anh hùng này sẽ luôn được hạnh phúc…
Có thể… Khi vua nhà Thanh tặng Hoàng bào cho vua Quang Trung. Ai biết được trong đó có chứa chất gì ? ..trong .khi đó vua QT lại có ý đồ lấy lại 2 tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây vốn của VN ta?
So CAN LONG cho nguoi ha doc hoac ham hai nen Vua QUANG TRUNG da cho nguoi gia mao ong de sang TQ trieu kinh can long roi
quả thật là dân Việt chúng ta có lòng yêu mến rất nhiều đối với Đức vua Quang Trung. Bản thân tôi cũng vậy, rất tôn kính ngài. Song lịch sử là lịch sử, nhìn nhận lịch sử phải thẳng thắn trung thưc. Tôi xin đưa ra mấy điểm mà tôi cho rằng cần nhìn nhận cho đúng như sau:
Một là, thế và lực của Tây Sơn liệu có đủ sức để đánh Mãn Thanh không. Xin nói rằng Mãn Thanh lúc ấy có đến 300 triệu dân, lại đang trong thời kỳ thịnh trị nhất. Còn Đại Việt chúng ta chưa đến 10 triệu dân, trai qua gần nửa thế kỷ chính chiến điêu tàn, lại còn chia cắt làm 3 (Quang Trung, Thái Đức, Gia Long). Cho nên có thống nhất đất nước thì tôi cho rằng Quang Trung cũng chưa chắc đã phát động chiến tranh đánh chiếm Mãn Thanh. Nếu có ý định mở rộng lãnh thổ thì trước hết phải là Ai Lao, Cao Miên và Xiêm La (Mãn Thanh),
Thứ 2, triều Tây Sơn có dẫn đến sự đổi khác gì đối với đất nước không. Xin thưa rằng, bất cứ 1 triều đại mới lên nào cũng phải nghĩa đến khoan thư sức dân. Bởi vậy, những chính sách phát triển kinh tế – văn hóa của Quang Trung cũng là điều dễ hiểu. Không phủ nhận rằng ông có ý thức dân tộc cao, đồng thời chịu khó học hỏi song nói Quang Trung đã làm một cuộc Duy Tân như Minh Trị Nhật bản thì thật là thái quá. Việt Nam chưa có tiền đề về tư tưởng và xã hội để có thể đi đến Duy Tân. Mà nếu có thì dẫn chứng lịch sử đâu, có chăng là Quang Trung mới lập được viện Sùng Chính (nghiên cứu và dịch chữ hán sang chữ Nôm)…
haiz! suy luận của bạn khá hay! nhưng nếu nhìn vào thực tế !
nếu việt nam yếu thế như vậy tại sao Quang Trung lại đòi lấy công chúa và 2 tỉnh trung quốc được từ tay vị vua càn long? bạn nên nhớ đó là vị vua càn long 1 vị vua nỗi tiếng trung quốc chứ k như những vị vua khác nhé? họ ngu à? xin lỗi bạn họ k ngu! thế tại sao họ nể sợ? còn nếu k chiếm được xiêm la?
Lịch sử vẫn là lịch sử, ta có quyền tự hào vì nó, nhưng nếu bạn đã thẳng thắn mà ns thì bạn hãy để ý nhưng điểm trên, đó là ông ấy chết bạn ns như vậy ! xong luận điểm thứ 1 của bạn quá vô lý, vì rằng nếu quang trung nguyễn huệ không có sách lược rõ ràng và chiếm càng thì ổng cần chó chi 10 năm hả bạn? và sao bạn cho rằng ổng không giỏi khi tên của ổng vang danh trong 10 vị tướng lịch sử thế giới mà trung quốc có bao người?????
thứ 2! quân tây sơn có thể chưa đến mức duy tân của minh trị nhật! nhưng làm lấy dân làm gốc, và lấy tư tưởng văn hóa đào tạo dân có chử! và những bước tiếp ở giao lưu văn hóa khi chấp nhận sứ giả truyền giáo và giao thương vs nước ngoài thì cho thấy rằng ông đã ý thức sớm việc muốn mở rộng quan hệ! và khi đã tiếp thu những điều đó bạn có nghĩ rằng ông sẽ làm k? trong khi ông là 1 vị vua như vậy?
1 số câu ns có vẻ xúc phạm, nhưng những gì tôn nghiêm và nể trọng ngài tôi không tiếc khi ns lên điều đó
Vua Quang trung, con rat thuong – yeu – quy men ngai,ngai la than tuong cua doi con.Nho ngai ma Truong quoc phai so Vn.Cuoc doi,cuoc doi.that la bat cong vs Ngai.Nhung con biet y troi chac chan co y nghia~ rieng,vi ong troi co’ mat’.Mong la ngai se tai the 1 lan nua~.
a
Vua Quang Trung cung giong nhu bao vi anh hung ben Trung Quoc.Ho deu ra di khi tam nguyen con chua thanh.Nhac Phi ben Tau bi su tram vi tren Vua la ke hon quan duoi la ke phan tac tac tu Tan Coi giem pha.Con Vua Trung mat di vi benh tat khi ma uoc mo bien Dai Viet ta thanh 1 cuong quoc con dang do.Tat ca ho deu nuoi hoai bao .Nhung cuoc doi that bat cong.
vua quang trung la 1 nhan tai hiem thay
dù sao vua Quan Trung mất sớm là một mất mát lớn cho dân tộc Việt ta.
nói chung đã là lịch sữ thì chúng ta có quyền tự hào chứ không có từ nếu được. nếu quang trung sống thêm 50 năm thì chắc chắn ba bạn sẽ không gặp mẹ bạn và sẽ không có bạn, còn vì sao thì chúng ta thừa biết 🙂
Nguyễn ánh chỉ là một thế lực nhõ nhoi ỏ phương nam vậy mà muốn diệt tận gốc rễ cũng không phải là chuyện một sớm một chiều. Nếu muốn khuất phục cả một trung hoa rộng lớn chuyện e còn khó khăn hơn nữa. Xưa mông cổ. Mãn châu phải mất nhiều xương mau qua nhiều đời hoàng đế anh minh mới thực hiện được giấc mơ chinh phục.
Vua Quang Trung tài ba lỗi lạc đánh cả nước Tàu thì không dám nói nhưng hai tĩnh Quãng Đông Quãng Tây thì chỉ cần 10 năm chuẩn bị là đủ. Chỉ có điều…. đánh được liệu có giữ được hay không??? Đừng khinh trung hoa không có người tài. Mông cổ mãn châu chiếm được trung hoa roi thì sao? Con cháu Thành cát tư hãn kết cuộc cũng phải bị cái cảnh đuổi
tận giết tiệt chạy về mạc bắc. Con cháu nữ chân thì bị đồng hoá ngược lại đến nỗi mất cả tiếng nói chữ viết…vua Quang Trung có hùng tài vĩ lược đánh được mãn thanh là một chuyện. nhưng nếu những hoàng đế kê vị của Ngài là những kẽ bất tài như Quang Toản. Nguyễn ánh thì thử hỏi số phận của Việt Tộc ai dám nói là sẽ không như Mông cổ. Mãn châu????
Chỉ cần Ngài còn sống và lấy lại được toàn bộ Bách Việt xưa là đã đủ rồi. Con không mong Ngài sẽ chiếm toàn bộ nhà Thanh hay TQ, con chỉ muốn Những vùng đất đáng lẽ ra là của người Việt sẽ trở về với người Việt thôi. Những vùng đất tươi đẹp ấy do Lạc Long quân chia cho những người con của mình sẽ thống nhất lại, đoàn kết thành một đất nước duy nhất, phát triển thịnh vượng. Ước gì Ngài sống thêm vài chục năm nữa để đất nước ta không còn phải chịu đau thương và chia cắt đất nước nữa.
Mông Cổ dưới thời Thành Cát Tư Hãn cũng chưa đầy 1 triệu dân, tộc Nữ Chân chỉ nhỏ bé nằm trên đất đai của Cao Câu Ly xưa, Alexander của xứ Macedonia cũng chỉ là một thành bang nhỏ của nước Hi Lạp nhưng họ đã đánh bại những thế lực to lớn hơn mình rất nhiều. Một mất mát quá lớn cho nước Việt ta, đáng ra người Việt ta cũng sẽ có những chiến công như vậy nhưng ông trời đã lấy đi cơ hội của một đất nước nhỏ bé, muốn vương lên trở thành một cường quốc trên thế giới.
[…] – https://lamhongs.wordpress.com/2010/02/17/n%E1%BA%BFu-vu-quang-trung-khong-m%E1%BA%A5t-s%E1%BB%9Bm/ […]
[…] – https://lamhongs.wordpress.com/2010/02/17/n%E1%BA%BFu-vu-quang-trung-khong-m%E1%BA%A5t-s%E1%BB%9Bm/ […]
Tiếc cho quang trung. Tiếc cho vận mệnh việt nam
Bom trung quoc voi nuclear la xong
Thank you for the good writeup. It actually was once a leisure account it.
Look advanced to more added agreeable from you!
By the way, how could we keep up a correspondence?
Kết cục của đánh chiếm là thất bại. Nên ta chỉ đòi lại những gì đã mất thôi